Veteriner Hekim Züfer Demir, 'Sıcaklık stresi hayvancılıkta verim kaybına yol açıyor'
Kahramanmaraş'ta faaliyet gösteren Akalp Çiftliği'nin veteriner hekimi Züfer Demir, yaz aylarında artan sıcaklık ve nemin hayvancılık sektöründe ciddi verim kayıplarına neden olabileceğine dikkat çekti. Demir, özellikle Isı-Nem İndeksi (THI) 72'nin üzerine çıktığında süt ve besi sığırlarında sıcaklık stresinin ortaya çıktığını belirtti.
Demir'in aktardığına göre, bu stres durumunda hayvanlar solunum hızlarını artırıyor, daha fazla salya üretiyor ve genellikle gölge alanlar ya da su kaynaklarının yakınında vakit geçiriyor. Bunun sonucunda yem tüketimi azalıyor, enerji açığı oluşuyor ve hem süt hem de et veriminde ciddi düşüşler yaşanıyor.
Süt sığırlarında verim kaybının %10 ile %25 arasında değişebildiğini söyleyen Demir, 'Sıcaklık stresi, hayvanın çevresindeki sıcaklık ve nemin vücut ısısını dengeleme kapasitesini aşması durumunda ortaya çıkar. Özellikle THI (Isı-Nem İndeksi) 72'nin üzerine çıktığında süt sığırları ve besi hayvanları verim kaybı yaşamaya başlar. Hayvanlar bu durumda solunum hızını artırır, salya üretimi artar ve sıklıkla gölge ya da su kenarında zaman geçirir. Ayrıca yem tüketimi azalır ve enerji açığı oluşur, bu da süt ve et verimini doğrudan etkiler.
Süt veriminde gözlenen kayıplar genellikle %10 ila %25 arasında değişir. Yemden yeterince yararlanılamadığı için süt üretimi düşer, süt yağı ve protein oranları azalır ve bağışıklık sistemi baskılanacağından mastitis riski artar. Aynı şekilde besi sığırlarında da yemden yararlanma oranı düştüğü için günlük canlı ağırlık artışı azalır ve karkas kalitesi olumsuz etkilenir. Yani sıcaklık stresi hem enerji açığını hem de et verimini zincirleme olarak etkiler.
Döl verimi de sıcaklık stresinden ciddi şekilde etkilenir. Dişi hayvanlarda kızgınlık süresi kısalır ve tespit zorlaşır, ovulasyon oranı düşer ve embriyo tutunması azalır. Sonuç olarak gebelik oranı %20'ye kadar düşebilir ve boş geçen tohumlama sayısı artar. Erkek damızlıklarda ise yüksek sıcaklık sperm sayısını ve motilitesini azaltır, bu da sürü yenilenmesini ve ekonomik verimliliği doğrudan etkiler.
Sıcaklık stresini önlemek ve etkilerini azaltmak için gölgeler ve barınak havalandırması çok önemlidir. Fan ve sisleme sistemleri ile evaporatif soğutma sağlanabilir, su tüketimi artırılmalı ve her 10 ineğe en az 1 suluk bulunmalıdır. Yemleme serin saatlerde yapılmalı ve yoğun enerji içeren rasyonlar tercih edilmelidir. Ayrıca THI takibi ile kritik eşikler aşıldığında önlemler artırılmalı, günlük, haftalık ve aylık saha kontrolleri yapılmalıdır. Bu şekilde hem süt ve et verimi hem de döl verimi korunabilir ve hayvan refahı artırılabilir.' İfadelerine yer verdi.